Τρίτη 17 Μαρτίου 2015

Μανιερισμός

Παρμιτζιανίνο (Francesco Mazzola, ο επονομαζόμενος Parmigianino, 1503–1540), Η Παναγία με το μακρύ λαιμό (1535), λάδι σε ξύλο, Φλωρεντία, Ουφίτσι. 



Το έργο του Παρμιτζιανίνο είναι από τα τυπικά μανιεριστικά δείγματα των πρώτων δεκαετιών του 16ου αιώνα. 
Στο έργο αυτό φαίνεται να συνυπάρχουν όλα τα χαρακτηριστικά του Mανιερισμού.
Η μορφή της Παναγίας με το μακρύ λαιμό, το μικρό κεφάλι και το κομψό χέρι με τα εκλεπτυσμένα δάχτυλα συγκεντρώνουν όλη τη χάρη και την κομψότητα του μανιεριστικού γούστου. ΄Ενα πλήθος Αγγέλων συσσωρεύεται στην αριστερή πλευρά του πίνακα.
Ο χώρος όπου διαδραματίζεται η σκηνή είναι ασαφής. Δεξιά το τοπίο ανοίγει απροσδιόριστο. Μια μακριά σειρά από κίονες χωρίς κιονόκρανα κάνει ακόμα πιο διφορούμενη τη σκηνή στην οποία βρίσκεται ένας προφήτης με ειλητάριο*. Το μέγεθός του δε μας βοηθάει να προσδιορίσουμε την απόστασή του από τις μορφές που βρίσκονται στο πρώτο επίπεδο. 
Αυτά τα χαρακτηριστικά του Μανιερισμού συνδέονται τόσο με την κρίση που εμφανίστηκε στην κοινωνική και πολιτική ζωή της εποχής (λεηλασία της Ρώμης, 1527) όσο και με την αβεβαιότητα των νέων καλλιτεχνών που έπρεπε, για να επιβληθούν, είτε να μιμηθούν είτε να υπερβούν σε δεινότητα και σχεδιαστική πρωτοτυπία τους μεγάλους δημιουργούς που είχαν προηγηθεί. 
Ο Μανιερισμός, ξεπερνώντας το κλασικό ύφος της Αναγέννησης, ήταν πρόθυμος να επιτρέψει νέες προσεγγίσεις στην τέχνη και καινούριους πειραματισμούς.
Η αναζήτηση του ανορθόδοξου και του ασυνήθιστου, καθώς και η δίψα για κάτι νέο και "φανταστικό" (μία τέχνη στηριγμένη στη φανταστική ιδέα και όχι στη μίμηση της φύσης: "fantastica idea non appogiata all imitazione") επικράτησαν στους  προβληματισμούς των καλλιτεχνών σε όλη την περιόδο μεταξύ του 1524 - 1600.

*Ειλητάριο: Μακρόστενη λωρίδα περγαμηνής, στις δύο όψεις της οποίας γραφόταν η Θεία Λειτουργία.