Ενσυναίσθηση

Συναισθηματική νοημοσύνη και ενσυναίσθηση

 

Ο φιλόσοφος D.Diderot, 1771, έργο του J.A.Houdon (1741-1828)

Τι είναι εν-συν-αίσθηση;

Τα μέρη αυτής της σύνθετης λέξης εξηγούν το νόημά τους:

Εν = Εντός. Συν = μαζί με.  Αίσθηση = αισθάνομαι.

Εντός μου-μαζί με-αισθάνομαι.

Εντός μου, μαζί με ποιόν, αισθάνομαι;

Μαζί με εσένα. Τι αισθάνομαι μαζί με εσένα;

Αυτό που αισθάνεσαι εσύ.

Θα μπορούσε κανείς να το πει και συμπόνοια.

Με την πραγματική όμως έννοια της λέξης: συν + πονώ,

η οποία κυριολεκτικά σημαίνει ότι:

μαζί με εσένα, καταλαβαίνω τον πόνο σου και πονώ κι εγώ.

Τι θέλω να πω;

Θα το πω με ένα παράδειγμα.

Έρχεται ένας φίλος σου, ένας δικός σου άνθρωπος, μία γνωστή σου ή ένας γείτονας και σου λέει το πρόβλημά του. Είναι ίσως πρόβλημα υγείας, ή είναι ένα πρόβλημα συναισθηματικής φύσης ή είναι ένα πρόβλημα επαγγελματικής φύσης ή είναι ένα όποιο άλλο πρόβλημα.

Τι κάνεις εσύ;

Ακούς τον άνθρωπο και πραγματικά καταλαβαίνεις τι λέει και τι αισθάνεται ή μήπως αρχίζεις, ορμάς και σπεύδεις,  να «διορθώσεις» την κατάσταση;

Ας τα πω πιο αναλυτικά.

Τι θα πει «διορθώνεις» την κατάσταση;

Διορθώνεις την κατάσταση

 όταν λες, για παράδειγμα,

 φράσεις όπως οι παρακάτω:

-Ε! Δεν είναι τίποτα, θα περάσει, πού να δεις ο Γιάννης τι περνάει

 - μπα, δεν νομίζω, μήπως δεν κατάλαβες καλά;

- μην ανησυχείς τόσο πολύ

- η ζωή είναι δύσκολη

- το είχα κι εγώ και πέρασε

- το είχα κι εγώ και ήταν πολύ χειρότερα

– εγώ να δεις τι πέρασα κάποτε

- μην κάνεις έτσι, όλα περνάνε

- μην υπερβάλλεις, δεν είναι τίποτα

– έλα τώρα, μην είσαι τόσο εύθικτος

– αχ, πότε θα ωριμάσεις;

- όλοι μια μέρα θα πεθάνουμε

 – αγαπητέ μου, το δικό σου πρόβλημα είναι παιχνίδι μπροστά σε αυτό που περνάνε τα παιδιά στην Νιγηρία

…..κλπ., κλπ., κλπ., κλπ., κλπ…..

Τι σημαίνει η φράση

 «ακούω πραγματικά τι λέει ο άνθρωπος που έχω μπροστά μου και

πραγματικά τον καταλαβαίνω;»

Ακούω πραγματικά

σημαίνει ότι είμαι παρών-ούσα

σε ό,τι ο άλλος μου διηγείται, αλλά και

σε ό,τι αισθάνεται.

Δεν σκέφτομαι άλλες, δικές μου σκέψεις.

Του δίνω όλη μου την προσοχή.

Ακούω στ’ αλήθεια και ενεργητικά αυτά που μου λέει

αυτός ο συγκεκριμένος άνθρωπος, εκεί και τότε.

Τότε, και μόνο τότε, μπορώ να τον ρωτήσω:

τι αισθάνεσαι; Τι φοβάσαι; Πόσο αναστατώθηκες; Είσαι στενοχωρημένος; Σε καταλαβαίνω.  Τι σκέφτεσαι να κάνεις; Πώς αισθάνεσαι γι’ αυτό ή για εκείνο; Σε καταλαβαίνω. Είναι δύσκολο/στενόχωρο/παράξενο αυτό που περνάς. Σε καταλαβαίνω. Πώς νομίζεις…πότε νομίζεις….ποιός νομίζεις….πώς θα μπορούσες….πώς θα αισθανόσουν αν……τι επιλογές νομίζεις ότι έχεις; Τι θέλεις να κάνεις τώρα;  Σε καταλαβαίνω.

…..κλπ.κλπ.κλπ…..

Αυτή είναι η πραγματικά ενεργητική ακρόαση και η ουσιαστική συμμετοχή στο πρόβλημα του άλλου.

Κανείς δεν έρχεται να μας πει τον πόνο του

για να του τον «διορθώσουμε».

Οι άνθρωποι μοιραζόμαστε τα συναισθήματά μας με τους άλλους

για τρεις λόγους:

1. Γιατί αισθανόμαστε όπως αισθανόμαστε

2. Για να μοιραστούμε αυτά που αισθανόμαστε

3. Για να μην νιώθουμε μόνοι τώρα που αισθανόμαστε έτσι

Όταν ο φίλος μας ή η φίλη μας σπεύδει να μας «διορθώσει»

αυτό που αισθανόμαστε,

όταν σπεύδει να μας «παρηγορήσει»

γι’ αυτό που αισθανόμαστε,

λέγοντάς μας πόσο περισσότερο δύσκολο ήταν το δικό του πρόβλημα ή

το αντίστοιχο πρόβλημα του Γιάννη ή της Ελένης,

τότε,

όχι μόνο αισθανόμαστε ότι

ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΑΚΟΥΣΕΙ αλλά

αισθανόμαστε περισσότερο μόνοι από πριν.

ΔΕΝ ΜΕ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ

είναι ένα συναίσθημα που καταβάλει, ακυρώνει και αποξενώνει.

Λέμε στον εαυτό μας:

- Δεν με καταλαβαίνει

- δεν με ακούει

- δεν έχω κανέναν

- είμαι μόνος/η

και αυτά είναι τα επόμενα συναισθήματα

που προστίθενται στα ήδη υπάρχοντα

του αρχικού μας προβλήματος.

Οι άνθρωποι έρχονται και μας «ανοίγουν» την καρδιά τους,

μας λένε τον «πόνο» τους

προσδοκώντας

ΝΑ ΣΥΝΑΙΣΤΑΝΘΟΥΜΕ αυτό τον πόνο.

Δεν περιμένουν από εμάς

να μπαλώσουμε-διορθώσουμε-υποβιβάσουμε-μηδενίσουμε-ακυρώσουμε

ούτε τον πόνο ούτε τους ίδιους.

΄Ετσι λοιπόν,

την επόμενη φορά

που κάποιος θα μοιραστεί τον «καημό» του ή

 τη «χαρά» του μαζί μας,

ας είμαστε και ας παραμείνουμε παρόντες

να τον ακούσουμε και

να συν-εν-αισθανθούμε

τα συναισθήματά του.

Η συναισθηματική νοημοσύνη μαθαίνεται.

Με κόπο, ίσως, αν τα στερεότυπά μας είναι γερά εδραιωμένα,

όμως μαθαίνεται.

Ας δοκιμάσουμε, και ο φίλος μας θα βγει κερδισμένος.

Φυσικά, και εμείς.

υπο Ο.Ζιρώ