Β΄ανάθεση, όλες οι ειδικότητες ΠΕ

Ανοιχτή επιστολή 

για τη Β΄ανάθεση του μαθήματος των Εικαστικών

         «Σας γνωστοποιούμε ότι στο 1^ο Γυμνάσιο Μενεμένης στη Θεσσαλονίκη στο οποίο εφαρμόζεται το πιλοτικό  πρόγραμμα «Επιστημονικό Πεδίο Τέχνες-Πολιτισμός», έχουν αναθέσει έξι ώρες στο μάθημα Τέχνες και Πολιτισμός (από δύο ώρες) σε καθηγήτρια Γερμανικών, σε Βιολόγο και σε Πολιτικό Μηχανικό. Η ανάθεση αυτή βασίστηκε σε «υπουργική απόφαση» η οποία παράτυπα αναρτήθηκε από το ΥΠΕΠΘ στο διαδίκτυο ενώ δεν είχε δημοσιευθεί στην εφημερίδα της Κυβέρνησης».

Απόσπασμα από επιστολή-καταγγελία της Ένωσης Καθηγητών Εικαστικών Μαθημάτων, 6-12-2011/1011

Αγαπητοί συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, συνεργάτες της ομάδας Εμπειρογνωμόνων του «Επιστημονικού πεδίου Τέχνες και Πολιτισμός»,  φίλοι και συνάδελφοι της επιμόρφωσης για τα νέα Προγράμματα Σπουδών και το Νέο Σχολείο.

Υπηρετούμε όλοι στην Εκπαίδευση και την υπηρετούμε με τον καλύτερο τρόπο ο καθένας μας. Επιδιώκουμε να είμαστε καθημερινά καλύτεροι εκπαιδευτικοί, βελτιωνόμαστε καθημερινά ως παιδαγωγοί, πιστεύουμε ότι το Σχολείο  χρειάζεται να εκσυγχρονιστεί και προσπαθούμε  να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των νεαρών μαθητών μας για να έχουν ένα καλύτερο Δημόσιο Σχολείο. Οι μαθητές μας με τη σειρά τους περιμένουν από τον Δάσκαλο να τους διδάξει, από τον Εκπαιδευτικό να τους εκπαιδεύσει, από το Μαθηματικό να τους μάθει Μαθηματικά, από το Φιλόλογο να τους μάθει τη Γλώσσα, από τον Καλλιτέχνη να τους μυήσει στην Τέχνη, εμπιστευόμενοι την ικανότητα και τη γνώση καθενός, όχι μόνο ως προς την επιστήμη του αλλά και ως προς τις μεθόδους που θα μετέλθει για να το πετύχει.

 Κάποιοι είπατε, ότι θέλετε να το αλλάξετε αυτό. Για να δούμε, όμως, μπορεί να αλλάξει;

Ας πούμε πρώτα μερικά στοιχεία για το μάθημα: Καλλιτεχνικά γράφουν οι καρτέλλες βαθμολογίας. Το μάθημα είναι ωριαίο ανα εβδομάδα, χαρακτηρίζεται ως δευτερεύον, δεν εξετάζεται στο τέλος της χρονιάς και ο μαθητής βγάζει μέσο όρο Καλλιτεχνικά+Μουσική. Ο βαθμός καταχωρίζεται στη θέση  Αισθητική Αγωγή και προσμετριέται στο γενικό Μέσο ΄Ορο της τελικής βαθμολόγησης του μαθητή. 

Ας πούμε λοιπόν, ότι μπαίνει ένας Δάσκαλος να διδάξει Εικαστικά στο Δημοτικό (όπως και συμβαίνει, μιας και η ειδικότητα του Εικαστικού δεν υπάρχει, εξαιρουμένων των Πιλοτικών Δημοτικών Αναβαθμισμένου Εκπαιδευτικού Προγράμματος) ή ότι ένας Καθηγητής κάποιας άλλης ειδικότητας στο Γυμνάσιο, (όχι για να συμπληρώσει ωράριο αλλά γιατί είναι φιλότεχνος και το θέλει), παίρνει την ώρα μου για να διδάξει εκείνος-η το μάθημά μου:

Καλλιτεχνικά, Εικαστικά, Αισθητική Αγωγή, Ζωγραφική: ονομάστε το όπως θέλετε.

Με ποιό έργο θα κάνατε αφόρμιση για το μάθημά σας, αγαπητέ Δάσκαλε του Δημοτικού;

Θα διδάσκατε αυτό το Θρήνο εσείς, αγαπητέ φιλότεχνε Θεολόγε;

Ή εσείς, αγαπητέ φιλότεχνε Γυμναστή της Δευτεροβάθμιας; 

Με ποιο έργο θα αρχίζατε το μάθημά σας?

Πώς θα καθοδηγούσατε ένα μάθημα σαν αυτό?

Πώς θα αποφασίζατε να διδάξετε ένα μάθημα σαν αυτό?

Ποιος είπε ότι θέματα που αφορούν στις επιλογές των έργων της τέχνης είναι λυμένα 
ακόμα και ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς των ειδικοτήτων? 

Μουσικοί με κλασική κατεύθυνση αρνούνται την ατονική μουσική, 

όπως Εικαστικοί, καλλιτέχνες οι ίδιοι, αρνούνται την Εννοιακή τέχνη.  

Όχι όλοι οι Θεατρολόγοι θα αποφάσιζαν να διδάξουν ένα θεατρικό μάθημα σαν αυτό..

Σε ένα βαθμό είμαστε όλοι αμόρφωτοι.
Σε έναν άλλο βαθμό είμαστε όλοι μορφωμένοι.

Θυμηθείτε όμως, ότι
  η  Τέχνη ΔΕΝ ΕΞΑΝΤΛΕΙΤΑΙ στη δεξιοτεχνία. 

Τέχνη είναι αποκλειστικά και μόνον υπόθεση Ιδεών: 

είναι μόνον υπόθεση διανοητική και πνευματική.

Ας δούμε όμως λίγα ακόμα παραδείγματα.

Μπορείτε να υποστηρίξετε αυτό το έργο?
Μια χαραματιά στο μουσαμά είναι, τίποτε άλλο. 

Γιατί είναι σημαντικό;
Γιατί το αναφέρουν τα βιβλία της Ιστορίας της Τέχνης;

Αυτά τα μεταλλικά «μπαλόνια» τι είναι; 

Τι δουλειά έχουν  αντικείμενα σαν κι αυτά

μέσα σε μία γκαλερί ή σε ένα Μουσείο?

Τι θα πει κάνω δράσεις για την τέχνη? 

Ποια τέχνη?

Εγώ, ως Εικαστικός, αν αποφασίσω να προετοιμάσω το μαθητή μου
για την ακαδημαϊκή τέχνη τι θα του διδάξω;

Αυτό το έργο

ή αυτό,

ή αυτό

με όλη την εικονολογική τους πυκνότητα;

΄Η μήπως τέτοια θέματα είναι πολύ «βαρειά» για το μαθητή μου και θα προτιμήσω 
να διδάξω τα «ανώδυνα» Ιμπρεσιονιστικά έργα, 
που δεν ζητάνε καμμία ανάλυση πέρα απότην  τεχνική  τους; 

Άλλωστε, είναι και όμορφα και δροσερά, γιατί όχι;

Όμως Ιμπρεσσιονιστικά είναι και τα έργα του Βαν Γκογκ. 

Ά, όχι, βέβαια, αργότερα ονομάστηκαν μετα-ιμπρεσσσιονιστικά,
γιατί δεν χώραγαν πουθενά!

Κι από τα έργα του Βαν Γκογκ, αν φτάσω να διδάξω ένα τοπίο του, 

πού θα στρέψω την προσοχή του μαθητή μου; 

στην κλειστοφοβική φύση και στην περιδίνηση  των μορφών 

ή θα παρασυρθώ να περιγράφω την «τρέλλα» του ζωγράφου 

και την γοητευτική (επειδή δραματική) βιογραφία του αυτόχειρα;

Κι αν φτάσω στη μοντέρνα τέχνη των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα, 

στοιχηματίζω ότι δεν θα πάω πιο κει από την Γκουέρνικα, 
γιατί σε ένα πορτραίτο σαν ετούτο

θα καταφέρω άραγε να μεταφέρω στο μαθητή την αίσθηση του τραντάγματος, 

του διακεκομμένου λυγμού που εδώ  οπτικοποιείται;

Ξέρω ότι αυτό το έργο δεν είναι αφηρημένο αλλά είναι αναπαραστατικό;

Και με τις Εγκαταστάσεις σαν αυτή

τα  περιτυλιγμένα κτήρια

ή τις περφόρμανς του Μπόυς, πώς θα τα βγάλω πέρα; 

Τι είναι η απομάκρυνση των πέπλων της συνείδησης κατά Heidegger, 

στον οποίο παραπέμπει ο καλλιτέχνης; 

Τι έχω διαβάσει για το έργο για να το κατανοήσω; 

Διαβάσει; 
Δηλαδή τα Εννοιακά έργα της δεκαετίας του 70
θέλουν διάβασμα για να τα κατανοήσω;

 Ή μήπως θεωρώ τους καλλιτέχνες των τελευταίων ετών
ως «τρελλάρες» και τους αφήνω στην άκρη

 και ξαναγυρίζω στα ιμπρεσσιονιστικά μου τοπία, 

ώστε να κάνω φρόνιμα το μάθημά μου,
και να διδάξω με καμάρι
 «πουαντιλλισμό»;

Γιατί, για να στηρίξω κάτι, πρέπει να το πιστεύω. 

Για να το πω, πόσο μάλλον για να το διδάξω,
πρέπει να το ξέρω. 

Κι από αυτό που ξέρω, πρέπει να διαλέξω
τι θα   αφήσω και τι θα κρατήσω.

Ας καταλήξω όμως, κάπου: 

Οι δράσεις μου, η συμμετοχή μου σε ένα μοντάζ,
 η συμμετοχή μου ως «σκηνοθέτης» 

σε ένα μαθητικό δραματοποιημένο ντοκυμανταίρ, 

η συμμετοχή μου σε μία διαθεματική δράση
Εικαστικών και Μουσικής, 

δεν με έκανε αυτομάτως ικανή
να διδάξω Μουσική,
ούτε Θέατρο,
ούτε κινηματογραφική γλώσσα, 

πόσο μάλλον Χορό ή χορόδραμα.

Ως καλλιτέχνης, μπορώ διαισθητικά
 και αισθητικά να χρησιμοποιήσω
τη γλώσσα της άλλης τέχνης

 και να τη συμπεριλάβω στο μάθημα,
 εργασία,
project
που θα αποφασίσω να διδάξω.

Αλλά σκεφτείτε:
με πόσα σεμινάρια μπορώ να διδάξω
Γλώσσα ή Αριθμητική 

ή Θρησκευτικά στο Δημοτικό

 και με πόσες επιμορφώσεις
 μπορώ να διδάξω
Φυσική, Αρχαία Ελληνικά, 

Λογοτεχνία στο Γυμνάσιο;

Γιατί όχι?
Έχω διδαχθεί Ιστορία της Τέχνης,
έχω γράψει Μεταπτυχιακές Εργασίες, 

βιβλία στην εκπαίδευση…
σάμπως δεν ξέρω τη γλώσσα,
δεν ξέρω την αυτόματη γραφή,

 το χαικού, την αφηγηματολογία, την ανάλυση κειμένου,
 τα πολυτροπικά κείμενα 

ώστε να διδάξω Γλώσσα? 

Σάμπως δεν ξέρω προοπτική και στερεομετρία
ώστε να διδάξω Μαθηματικά? 

Σάμπως δεν έχω συμμετάσχει
στα συμπόσια της Ένωσης  Φυσικών 

για να μιλήσω για την αλχημεία και την αρχαία σκουριά 

και την παρασκευή των χρωμάτων
από τους ζωγράφους της Αναγέννησης? 

Σάμπως δεν ….

Μα σοβαρά, θα μπορούσα να τα υποστηρίξω στ’ αλήθεια όλα αυτά?

Το ότι διαβάζω Λογοτεχνία με κάνει,
με λίγα ακόμα σεμινάρια,
Φιλόλογο?

Το ότι διαβάζω με πάθος Yalom και Φρόϋντ και Λακάν,
με κάνει Ψυχολόγο? 

Θα καθόσασταν στο ντιβάνι μου,
να μου εκμυστηρευτείτε τα της ψυχής σας?

Το ότι διορίστηκα στο σχολείο ως Εκπαιδευτικός 

σημαίνει ότι εκπαιδεύω πραγματικά τους μαθητές μου? 

Το ότι διδάσκω στο σχολείο
με κάνει αυτόματα Παιδαγωγό?

Όλοι τα μπορούμε όλα?

Αν ναι,
τότε ας υπάρξει για όλα τα μαθήματα η Β΄ ανάθεση:

 όποια ειδικότητα θέλει, σε δεύτερη ανάθεση,
μπορεί να διδάξει όλα τα μαθήματα.

Είναι σαν να λέμε ότι το «θέλειν» προδιαγράφει ως συνθήκη, 

μέσα από την πρόθεση και την καλή διεκπεραίωση!

Και γιατί να το αρνηθώ;
Μάλιστα! όπου υπάρχει ένα θέλω,
υπάρχει και ένα μπορώ!

 Μετά όμως από αυτή τη διαπίστωση,
ακολουθεί και η ερώτηση: 

τι είμαι διατεθειμένος να θυσιάσω για να καταφέρω αυτό που θέλω;

Και εδώ η απάντηση είναι:
χρειάζεται να θυσιάσω

  χρόνο, 
για να αποκτήσω ένα ακόμα πτυχίο!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

τα έργα, με τη σειρά, ανήκουν στους καλλιτέχνες  :

Pier Paolo Calzolari (γ.1943)

Jean Dubuffet (1901-1985)

Barbara Kruger (γ.1945)

Peter Paul Rubens (1573-1640)

Giannis Kounellis (γ.1936)

Lynda Benglis (γ.1941)

Samuel Beckett (1906-1989), Not I

Lucio Fontana (1899-1968)

Anish Kapoor (γ.1954)

Botticelli (1445-1510)

Piero della Francesca (1415-1492)

Peter Paul Rubens (1573-1640)

 Claude Monet (1840-1926)

Vincent Van Gogh (1853-1890)

Pablo Picasso (1881-1973)

Giannis Kounellis (γ.1936)

Christo (γ.1935)

Joseph Beuys (1921-1986)